Zabytki i historia Pomorza

Zakrystia jest jedną z najstarszych części archikatedry i pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku. Pierwotnie składała się z dwóch pomieszczeń. Zachowały się różnice w sklepieniach. Nad pierwszym było krzyżowe, nad drugim kolebkowe. W 1909 roku połączono je i przebito przejście do dawnego kapitularza klasztornego i od tego czasu pełni on funkcję nowej zakrystii.

W byłym kapitularzu z pięknych dwóch ośmiokątnych granitowych kolumn wyprowadzone są żebra tworzące sklepienie krzyżowe. Sala oświetlona jest rozetą i dwoma gotyckimi oknami. Znajdują się w niej portret opata Adama Trebnica z XVII wieku, konfesjonał, szafy na paramenty z 1909 roku oraz dwie ozdobne renesansowe ławy z 1613 roku ufundowane przez opata Dawida Konarskiego. Stalle te były przenośne, służyły gościom zakonu i w czasach cysterskich ustawiano je przed chórem mnichów. Bogato zdobione ornamentem i reliefem figuralnym na zapleckach przedstawiają czterech ewangelistów z ich atrybutami.

Z nowej zakrystii przez gotyckie ostrołukowe przejście wychodzi się na krużganki wirydarza klasztornego. Od strony zewnętrznej zdobione jest ono rzeźbionym w drewnie siedemnastowiecznym barokowym portalem. Po jego bokach oddzieleni kolumnami przedstawieni są święci Alberich i Stefan. Łaciński napis na portalu odnosi się do pierwotnego przeznaczenia pomieszczenia, gdzie spotykała się kapituła zakonna –„Jezus. Miejsce to nienawidzi występku, miłuje pokój, karze sprzeciw, ceni prawo i wyróżnia dobro. Maria"[1].

Historyczne paramenty liturgiczne będące w wyposażeniu kościoła - monstrancje, krucyfiksy, kielichy, ornaty – podziwiać można w muzeum archidiecezjalnym mieszczącym się w byłym klasztorze cystersów.