Zabytki i historia Pomorza

Strona Zdzisława Skrago

W ambicie kościoła w pobliżu krypty biskupów gdańskich stoi ołtarz św. Wojciecha i św. Krzyża. Pierwotnie w tym miejscu był ołtarz św. Benedykta. W 1608 roku biskup włocławski Albert Baranowski, późniejszy arcybiskup gnieźnieński, zmienił jego nazwę. Obecny wystrój z alabastru i różnych odcieni marmuru pochodzi z 1674 roku.

W środkowej części nastawy ołtarza w niszy otoczonej wieńcem z białych róż wstawiona jest marmurowa figura św. Weroniki. Trzyma ona chustę z odbiciem oblicza Jezusa cierniem ukoronowanego. Powyżej widnieje płaskorzeźba z Bogiem Ojcem i gołębicą, symbolem Ducha Świętego. Po bokach niszy pełnoplastyczne rzeźby przedstawiają św. Piotra i św. Andrzeja. Obydwaj byli ukrzyżowani. Z krzyżem związane były także święte ukazane po bokach zwieńczenia ołtarza Helena i Ludgarda. Św. Helena odnalazła krzyż w Jerozolimie, zaś św. Ludgarda z Ayviěres zasłynęła z rozpamiętywania męki Pańskiej. W środkowym polu zwieńczenia między kolumnami umieszczona jest rzeźba św. Wojciecha.

Treść ołtarza jest także ściśle związana z jego fundatorami. Byli nimi rodzice cystersa oliwskiego Andreasa Bruchmanna mieszczanin z Braniewa Laurentius Bruchmann (zm. 1652) i Regina Kuhn (zm. 1667). Zapisali oni w spadku klasztorowi oliwskiemu 6 000 florenów. Inskrypcja w predelli informuje, że ołtarz zbudowany został z ich polecenia. Patroni fundatorów św. św. Wawrzyniec i Regina wyobrażeni są w czworokątnych obramowaniach po bokach tablicy inskrypcyjnej. Wydaje się, że wybór św. Piotra i św. Andrzeja do dekoracji nastawy ołtarza tez wiąże się z rodziną darczyńców. Ich synowie mieli na imię Piotr i Andrzej.