Zabytki i historia Pomorza

Strona Zdzisława Skrago

Do nawy północnej kościoła Trójcy Świętej kaplica dobudowana została w latach 1610-1612 z inicjatywy przeora oliwskiego Filipa Adlera. Poświęcono ją Pięciu Ranom Chrystusa, apostołowi Filipowi i Janowi Ewangeliście. W 1740 roku Oliwa otrzymała relikwie św. Jana Nepomucena i św. Barbary. Odtąd kaplica służyła powołanemu z tej okazji w XVIII wieku Bractwu św. Nepomucena, a w roku 1745 sopocki mistrz Ignacy Müller nadał jej obecny rokokowy wystrój. Po 1831 roku, od kiedy kościół pełnił funkcję parafialnego, wykorzystywana była jako kaplica chrzcielna. W posadzce przed ołtarzem umieszczona jest płyta nagrobna małżonków Konopackich. Ich portrety wykonane przez Hermana Hahna zawieszone były na bocznej ścianie. Obecnie znajdują się one w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Kaplica występuje więc pod wieloma nazwami jako Chrzcielna, Pięciu Ran, św. Jana Nepomucena lub Konopackich.

Rokokowy ołtarz upamiętnia św. Jana Nepomucena. Płaskorzeźbiona postać świętego w komży i w szatach kanonika ukazana jest w głównym polu ołtarza. Klęczy ona na chmurze u stóp Matki Bożej, a w ręku trzyma swój ucięty język otoczony pięcioma gwiazdami. Jan Nepomucen zginął śmiercią męczeńską w obronie tajemnicy spowiedzi, kanonizowano go w 1729 roku. Wśród wielu aniołów dekorujących ołtarz jeden z nich nawiązuje do tego wydarzenia trzymając palec na ustach.

Kult świętych i relikwii charakterystyczny dla kościoła katolickiego odzwierciedla też pozostały wystrój ołtarza. W bocznych skrzydłach oddzielonych od części środkowej skręconymi kolumnami widnieją postacie św. Floriana w zbroi gaszącego dom i św. Wacława księcia. W zwieńczeniu ołtarza przedstawiona jest św. Barbara patronka dobrej śmierci. Stoi ona obok wieży i trzyma kielich z hostią. Malowidło na suficie wyobraża jedenastu świętych na tle otwierającego się nieba. Zidentyfikowani, może dziełem przypadku, może celowo, mają imię Jan – Jan Nepomucen, Jan Chrzciciel, Jan Ewangelista, Jan z Damaszku, Jan Chryzostom.